Sąd odstępując od wymierzenia kary, a także w przypadkach wskazanych w ustawie może orzecz jako środek karny świadczenie pieniężne na rzecz Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.
Świadczenie pieniężne przy przestępstwach przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji
W razie skazania sprawcy za przestępstwo:
- prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających,
- za przestępstwo popełnione przez osobę, na której ciąży szczególny obowiązek pieczy nad bezpieczeństwem w komunikacji, a która dopuszcza do ruchu pojazd np. poprzez niedopełnienie obowiązków w zakresie diagnostyki lub dopuszcza do prowadzenia pojazdu przez osobę nieuprawnioną lub będącą w stanie nietrzeźwości (odpowiedzialność dyspozytora),
- popełnienia czynności związanych bezpośrednio z zapewnieniem bezpieczeństwa ruchu pojazdów mechanicznych w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego.
Sąd orzeka świadczenie pieniężne na rzecz Funduszu w wysokości co najmniej 5.000 zł.
Jeżeli sprawca przestępstwa prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego był wcześniej prawomocnie skazany za:
- prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości, lub pod wpływem środka odurzającego,
- sprawdzenie katastrofy w ruchu lądowym, wodnym, powietrznym, zagrażającą życiu lub zdrowiu innych osób,
- sprowadzenie bezpośredniego niebezpieczeństwa w ruchu lądowym, morskim, powietrznym,
- popełnienie przestępstwa spowodowania, chociażby nieumyślnie wypadku, w którym inna osoba odniosła obrażenia ciała popełnione w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego.
Świadczenie pieniężne na rzecz Funduszu wynosi co najmniej 10.000 zł.
W przypadkach wskazanych powyżej świadczenie pieniężne sąd orzeka obligatoryjnie.
Kiedy sąd orzeka świadczenie pieniężne?
Maksymalna wysokość świadczenia wynosi 60.000 zł.
Orzeczenie świadczenia pieniężnego na rzecz Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej ograniczone jest do dwóch sytuacji:
- gdy sąd odstępuje od wymierzenia kary;
- gdy zachodzą wypadku określone w ustawie.
Odstąpienie od wymierzenia kary może nastąpić przy wykorzystaniu ogólnych podstaw zastosowania tej instytucji:
- jeżeli przestępstwo jest zagrożone karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 3 lat albo karą łagodniejszego rodzaju i społeczna szkodliwość czynu nie jest znaczna;
- w przypadku nadzwyczajne złagodzenia kary, jeżeli czyn jest zagrożony więcej niż jedną karą;
- w przypadkach wskazanych w ustawie, np. w przypadku akcesoryjności odpowiedzialności za usiłowanie, jeżeli czynu zabronionego nie usiłowano dokonać.
Odstępując od wymierzenia kary sąd może odstąpić również od wymierzenia środka karnego, chociażby jego orzeczenie było obowiązkowe.
Orzeczenie świadczenia pieniężnego jest także możliwe w związku z warunkowym umorzeniem postępowania karnego oraz w związku z warunkowym zawieszeniem wykonaniem kary.