Środek karny- zakaz kontaktowania się, zbliżania, opuszczania miejsca jest kolejną dolegliwością, którą może orzec sąd.
Środek karny może być orzeczony obok kary głównej bądź samoistnie, jeżeli przestępstwo zagrożone jest karą pozbawienia wolności nieprzekraczająca 3 lata albo karą łagodniejszą i społeczna szkodliwość czynu nie jest znaczna. Sąd może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli orzeka jednocześnie środek karny, a cele kary zostaną w ten sposób spełnione oraz w przypadku nadzwyczajnego złagodzenia kary.
O nadzwyczajnym złagodzeniu kary:
Poszczególne postaci środka karnego mogą być orzekane samoistnie bądź łącznie.
Sąd może zobowiązać sprawcę przestępstwa, aby w określonych odstępach czasu zgłaszał się do Policji lub do innego organu administracji rządowej właściwego ze względu na miejsce pobytu skazanego.
Kontrola może odbywać się także poprzez system dozoru elektronicznego.
Przesłanką jest skazanie za jedno ze wskazanych rodzajowo przestępstw:
- przestępstwa przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności popełnione na szkodę małoletniego,
- przestępstwa przeciwko wolności np. groźba karalna, pozbawienie wolności, handel ludźmi,
- umyślne przestępstwa z użyciem przemocy, w tym przemocy przeciwko osobie najbliższej.
Okres
Środek karny w tej postaci jest orzekany fakultatywnie bądź obligatoryjnie, na okres od roku do 15 lat, natomiast nakaz okresowego opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym od roku do 10 lat.
Sąd może także orzec przedmiotowy środek dożywotnio w razie ponownego skazania za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności na szkodę małoletniego na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania.
Orzecznictwo Sądu Najwyższego wskazuje, że obligatoryjny obowiązek zakazu przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, kontaktowania się z określonymi osobami, zbliżania się do określonych osób czy opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu, czy nakaz okresowego opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym ma miejsce w razie skazania na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności na szkodę małoletniego.
Brak takiego orzeczenia stanowi rażące naruszenie prawa materialnego, mające istotny wpływ na treść orzeczenia, gdyż brakuje w nim elementu obligatoryjnego związanego ze sui generis zabezpieczeniem społeczeństwa, a przede wszystkim pokrzywdzonej, przed sprawcą (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 listopada 2019 r., sygn. akt IV KK 738/18).
Zakaz przebywania w określonych środowiskach lub miejscach
Orzekając zakaz przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, należy wziąć pod uwagę możliwość korzystania skazanego z praw gwarantowanych przez Konstytucję RP jak na przykład: Rawo do publicznej opieki zdrowotnej, prawo wyborcze.
Sąd orzekając zakaz przebywania w określonych miejscach czy środowiskach określa miejsce w znaczeniu fizycznym, nie może być to przestrzeń wirtualna.
Miejsce może być określane jako konkretny punkt bądź też rodzajowo.
Niemożliwe jest orzeczenie zakazu na terenie całej miejscowości, w której mieszka pokrzywdzony.
Zakaz kontaktowania się z określonymi osobami
Zakaz kontaktowania się z określonymi osobami oznacza miedzy innymi zakaz korespondowania, telefonowania, komunikowania się za pośrednictwem internetu.
Kontaktowanie się nie będzie próba nawiązania kontaktu za pośrednictwem innym osób albo sytuacja, gdzie to pokrzywdzony będzie próbował się kontaktować ze sprawcą.
Zakaz zbliżania się do określonych osób
Zakaz zbliżania się do określonych osób obowiązuje bezwzględnie niezależnie od miejsca.
Orzekając zakaz- sąd określa odległość, która skazany powinien zachować.
Zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu
Zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu nie ma charakteru bezwzględnego, sąd może wyrazić zgodę na czasowe opuszczenie określonego miejsca na przykład w celu podjęcia leczenia.
Miejsce pobytu to faktyczne, aktualne miejsce, w którym przebywa sprawca.
Nakaz okresowego opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym
Nakaz okresowego opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym jest to samodzielny środek karny, który może zostać orzeczony przez sąd fakultatywnie bądź obligatoryjnie.
Obowiązek jego orzeczenia powstaje w razie skazania na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania, za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności na szkodę małoletniego.
Sąd może orzec nakaz nawet, gdy lokal stanowi własność sprawcy.
Sąd wskazuje termin wykonania nakazu. Termin powinien być określony w sposób precyzyjny np. w terminie 30 dni od uprawomocnienia się orzeczenia.