Kredyt frankowy – najnowsza uchwała Sądu Najwyższego

25 marca 2021 r. Izba Cywilna Sądu Najwyższego rozstrzygnie zagadnienia prawne związane z kredytami frankowymi. Co to dla Ciebie oznacza? Czy dotyczy to Ciebie?

Czego dotyczyć będzie ta uchwała?

Uchwała będzie odpowiedzią na 6 pytań postawionych przez Prezes Sądu Najwyższego. Są to następujące pytania:

1. Czy w razie uznania, że postanowienie umowy kredytu indeksowanego lub denominowanego odnoszące się do sposobu określania kursu waluty obcej stanowi niedozwolone postanowienie umowne i nie wiąże konsumenta, możliwe jest przyjęcie, że miejsce tego postanowienia zajmuje inny sposób określenia kursu waluty obcej wynikający z przepisów prawa lub zwyczajów? 
2. Czy w razie niemożliwości ustalenia wiążącego strony kursu waluty obcej w umowie kredytu indeksowanego do takiej waluty umowa może wiązać strony w pozostałym zakresie?
3. Czy w razie niemożliwości ustalenia wiążącego strony kursu waluty obcej w umowie kredytu denominowanego w walucie obcej umowa ta może wiązać strony w pozostałym zakresie?
4. Czy w przypadku nieważności lub bezskuteczności umowy kredytowej, w wykonaniu której bank wypłacił kredytobiorcy całość lub część kwoty kredytu, a kredytobiorca dokonywał spłat kredytu, powstają odrębne roszczenia z tytułu nienależnego świadczenia na rzecz każdej ze stron, czy też powstaje jedynie jedno roszczenie, równe różnicy spełnionych świadczeń, na rzecz tej strony, której łączne świadczenie miało wyższą wysokość?
5. Czy w przypadku nieważności lub bezskuteczności umowy kredytowej z powodu niedozwolonego charakteru niektórych jej postanowień, bieg przedawnienia roszczenia banku o zwrot kwot wypłaconych z tytułu kredytu rozpoczyna się od chwili ich wypłaty?
6. Czy, jeżeli w przypadku nieważności lub bezskuteczności umowy kredytowej którejkolwiek ze stron przysługuje roszczenie o zwrot świadczenia spełnionego w wykonaniu takiej umowy, strona ta może również żądać wynagrodzenia z tytułu korzystania z jej środków pieniężnych przez drugą stronę?

Dotyczą one rozstrzygnięcia zagadnień, co do których są rozbieżności w orzecznictwie.

Uzasadnienie pytań można przeczytać na stronie Sądu Najwyższego. Zawiera 43 strony.

Jak już chyba powszechnie wiadomo – w umowach kredytowych indeksowanych oraz denominowanych do waluty obcej występowały klauzule niedozwolone.

Co do zasady – obecność klauzuli niedozwolonej w umowie konsumenta z bankiem skutkuje nieważnością umowy. Brak jest w polskim systemie prawnym mechanizmów „naprawienia” tego błędu i np. wyeliminowanie z umowy klauzul niedozwolonych i zmodyfikowanie umowy w taki sposób, żeby była pozbawiona wad.

Stąd tak liczna fala procesów, w których kredytobiorcy domagają się unieważnienia umowy kredytowej bądź zastąpienia niedozwolonych postanowień i np. tzw. odfrankowienie takiej umowy.

Sądy orzekały bardzo różnie. Ta uchwała ma odpowiedzieć na podstawowe pytania oraz ujednolicić linię orzeczniczą.

Uchwała – co to właściwie jest?

Zgodnie z art. 83 ustawy o Sądzie Najwyższym:

Jeżeli w orzecznictwie sądów powszechnych, sądów wojskowych lub Sądu Najwyższego ujawnią się rozbieżności w wykładni przepisów prawa będących podstawą ich orzekania, Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego lub Prezes Sądu Najwyższego może, w celu zapewnienia jednolitości orzecznictwa, przedstawić wniosek o rozstrzygnięcie zagadnienia prawnego Sądowi Najwyższemu w składzie 7 sędziów lub innym odpowiednim składzie.

art. 83 ustawy o Sądzie Najwyższym

Uchwała podjęta przez całą Izbę zyskuje moc zasady prawnej.

Posiadanie przez uchwały mocy zasady prawnej oznacza, że wiąże ona wszystkie składy Sądu Najwyższego – żadne z zapadłych w Sądzie Najwyższym orzeczeń w kwestii objętej uchwałą nie może być sprzeczne z tak uchwaloną zasadą.

Uchwała nie pozostaje również bez znaczenia dla sądów powszechnych czyli Sądów Okręgowych i Apelacyjnych, które orzekają w sprawach kredytów frankowych.

Zawierają one bowiem zawsze określoną wykładnię danej normy prawnej popartą szeroką argumentacją i autorytetem Sądu Najwyższego. Niezastosowanie się do takiej uchwały wymaga zatem przedstawienia pogłębionej kontrargumentacji, która może się okazać niewystarczająca w razie kontroli kasacyjnej (zażaleniowej) danego rozstrzygnięcia.
Nie jest przy tym też wykluczone, iż wydanie orzeczenia sprzecznego z uchwałą Sądu Najwyższego zwłaszcza mającej moc zasady prawnej – może uzasadniać skargę o stwierdzenia niezgodności z prawem (art. 421¹ kpc).

Czy ta uchwała będzie dotyczyć Ciebie?

Jeżeli Twoja sprawa jeszcze się nie zakończyła albo jeszcze nie zaczęła – a posiadasz kredyt frankowy – ta uchwała będzie dotyczyć Ciebie. Niezależnie od przyjętej do tego czasu strategii procesowej – korzystna uchwała bez wątpienia pomoże Ci w walce o unieważnienie umowy o kredyt.

Jakie może mieć dla Ciebie znaczenie ta uchwała?

Jako kredytobiorca – konsument w razie przyjęcia dla Ciebie oraz pozostałych „frankowiczów” korzystnego stanowiska przez Sąd Najwyższy – szansa na wygraną będzie jeszcze pewniejsza.

Pamiętaj!