Medycyna estetyczna jest jedną z najszybciej rozwijających się dziedzin medycyny z roku na rok zyskując coraz większą popularność.
W przeciwieństwie do zabiegów ratujących życie i zdrowie – zabiegi z zakresu chirurgii estetycznej mają na celu poprawę komfortu życia pacjenta, jego samopoczucia, rzadko kiedy z medycznego punktu widzenia są konieczne.
Mimo, że są to zabiegi planowane, wykonywane w prywatnych klinikach i gabinetach przez wybranych przez pacjenta lekarzy nadal zdarzają się błędy. Część z błędów stanowić będą powikłania, części nie da się uniknąć. Niestety część będzie wynikać z błędu, który będzie miał charakter zawinionego.
Legalny zabieg
Legalny zabieg musi spełniać następujące przesłanki:
- skutecznie prawna zgoda zainteresowanego
- wykonanie zabiegu przez osobę uprawnioną
Skutecznie prawna zgoda zainteresowanego
Zabieg medyczny wykonany bez zgody pacjenta jest czynnością bezprawną.
Mając na uwadze, że przeprowadzając zabieg z zakresu medycyny estetycznej nie zachodzą przypadki wyższej konieczności, czy zagrożenia życia chorego, zasada ta nie znajduje wyjątków.
Skuteczna zgoda zainteresowanego nadaje zabiegowi charakteru prawnego, gdy zostanie poprzedzona wyczerpującymi informacjami o następstwach zabiegu oraz skutkach, a także ryzyku.
Wyłączenie przywileju terapeutycznego
Przy zabiegach kosmetycznych brak jest jakichkolwiek podstaw zatajenia przed zainteresowanym jakichkolwiek informacji.
Wymaganie zgody pacjenta na podjęcie zabiegu operacyjnego wyłącznie dla celów estetycznych (polepszenie wyglądu zewnętrznego) jest zachowane tylko wtedy, gdy zostanie on uprzednio dostatecznie poinformowany także o szczegółach – czyli wszyskich mniej lub bardziej możliwych do przewidzenia – skutkach interwencji, niestwarzających dla niego ryzyka większego od przeciętnego.
Sąd Najwyższy, wyrok z dnia 5 września 1980 r., sygn. akt II CR 280/80
Wykonanie zabiegu przez osobę uprawnioną
Zabiegi medycyny estetycznej wymagają dochowania szczególnej ostrożności, gdyż błędy mogą się pojawić już na etapie diagnostycznym, a następnie zabiegowym i pozabiegowym.
Czy kosmetyczka jest osobą uprawnioną?
Wśród lekarzy pojawia się dyskusja, że kosmetyczki wykonują zabiegi z zakresu medycyny estetyczne, jednakże nie mają do tego uprawnień.
Jako argumenty wskazuje się:
- zabieg medycyny estetycznej, zwłaszcza związany z przerwaniem powłok ciała, jest świadczeniem zdrowotnym, a zgodnie z ustawą o zawodzie lekarza i lekarza dentysty, świadczeń zdrowotnych może udzielać tylko lekarz.
Wprawdzie zabiegi medycyny estetycznej są wyłączone z definicji świadczenia, jednakże właściwa kwalifikacja zabiegu wymaga oceny lekarskiej.
- zabieg medycyny estetycznej, zwłaszcza wstrzykiwanie m.in. kwasu hialuronowego, jest zabiegiem polegającym na przerwaniu ciągłości tkanki skórnej.
- zabieg medycyny estetycznej, zwłaszcza wstrzykiwanie m.in. toksyny botulinowej, zarejestrowanej jako lek i stosowanej w wielu różnych gałęziach medycyny, nie jest możliwe bez recepty podpisanej przez lekarza.
1. Kto bez uprawnień udziela świadczeń zdrowotnych polegających na rozpoznawaniu chorób oraz ich leczeniu
– podlega karze grzywny.
2. Jeżeli sprawca czynu określonego w ust. 1 działa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej albo wprowadza w błąd co do posiadania takiego uprawnienia,
– podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
art. 58 ustawy o zawodzie lekarza i dentysty
Odpowiedzialność karna
W przypadku wystąpienia błędu lub zaniedbania ze strony lekarza, najczęściej czyny kwalifikowane są w oparciu o przepisy przeciwko życiu i zdrowiu.
Odpowiedzialność cywilna
Odpowiedzialność cywilna podmiotu leczniczego ma miejsce,gdy nastąpi rozbieżność między prawidłowym wykonaniem zobowiązania umownego względem pacjenta, a jego faktyczną realizacją.
W niektórych sytuacjach wadliwe wykonanie zabiegu medycznego z zakresu chirurgii plastycznej może stanowić czyn niedozwolony, a lekarz ponosi odpowiedzialność w ramach odpowiedzialności deliktowej.
Uwaga!
Sam fakt wystąpienia szkody nie przesądza o odpowiedzialności lekarza lub podmiotu leczniczego.
Najpierw należy stwierdzić winę, czy dopuszczono się zawinionego działania lub zaniechania.
Należy również badać aktualny stan wiedzy medycznej na dzień wystąpienia błędu.
Ostatnią, niezbędną przesłanką jest stwierdzenie związku przyczynowo-skutkowego między zabiegiem a doznanym urazem.
Odpowiedzialność za rezultat
Przy zabiegach chirurgiczno-plastycznych nie sposób przyjmować odpowiedzialności za rezultat. Zabieg ten kwalifikowany jest jako zobowiązanie staranności, a odpowiedzialności lekarza nie powoduje fakt, iż nie osiągnięto rezultatów przyrzeczonych przez lekarza, mimo dołożenia staranności.
Sąd Najwyższy, wyrok z dnia 10 stycznia 2000 r., sygn. akt III CKN 1008/98
Zatem lekarz nie ponosi odpowiedzialności za rezultat, gdy pacjent jest niezadowolony z efektów.
Jednakże, doznany uraz w wyniku nieudanej operacji plastycznej może powodować cierpienia psychiczne, stres.
Formą rekompensaty jest zadośćuczynienie za szkody niemajątkowe poniesione w następstwie uszkodzenia ciała, którego celem jest złagodzenie cierpień fizycznych i psychicznych.
Ubezpieczenie OC lekarzy
Lekarze wykonujący zawód w ramach działalności leczniczej jako indywidualnej praktyki zobowiązani są do zawarcia umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej.
Zakres ubezpieczenia obejmuje zarówno zdarzenia medyczne, a także szkody wynikające z udzieleniem świadczeń zdrowotnych, bądź też zaniechania udzielenia świadczenia zdrowotnego.
Odpowiedzialność kosmetyczki
Jak zostało wyżej wskazane, kosmetyczki wykonują zabiegi z zakresu medycyny estetycznej.
Mówiąc o ich odpowiedzialności, można wyróżnić trzy sytuacje:
- kosmetyczka – właścicielka gabinetu kosmetycznego
odpowiada za nieudany zabieg;
- kosmetyczka zatrudniona na umowę o pracę
w razie wyrządzenia przez pracownika przy wykonywaniu przez niego obowiązków pracowniczych, szkody osobie trzeciej, zobowiązany do naprawienia szkody jest pracodawca;
- kosmetyczka zatrudniona na postawie umowy cywilnoprawnej
odpowiedzialność uzależniona jest od treści umowy zawartej pomiędzy kosmetyczką a właścicielem gabinetu kosmetycznego.
Więcej o odpowiedzialności poszczególnych podmiotów za zdarzenia medyczne.